Ostrze z łatwością zatopiło się w ciele i momentalnie zatrzymało na kości. Szybkim, płynnym ruchem zarysowałem nim półkole. Rozpłatana skóra rozstąpiła się i głowę zalała krew.

W ostatnim poście chyba najbardziej doskwierała objętość tekstu. Damn! Stwierdzam, że mamy bardzo leniwe społeczeństwo. W tym odcinku kończę historię Nieszczęśnika i ewakuacji jego krwiaka nadtwardówkowego. Chciałbym, tak jak ostatnio, przedstawić nie tylko przebieg czy procedury, ale także moje przemyślenia i odczucia. Sęk w tym, że w trakcie operacji nie ma za wiele refleksji. Jest tylko to co widać i to co za moment się stanie. Plan i działanie.

Akt 1 – skóra

Największe naczynia paliłem – znaczy się, zamykałem przez stopienie silnym prądem z pincety koagulacyjnej (po polsku – smażyłem na węgiel). Mniejsze załatwiałem zakładając klipsy hemostatyczne na brzegach skóry. Całość trwała kilka sekund. Kiedy krwawienie ustało nóż znowu ruszył. Fragment po fragmencie, poszerzałem otwarcie.
[A właśnie, powinienem sprostować: To nie jest historia Nieszczęśnika. To nie jest też historia lekarza. W momencie, gdy biorę do ręki skalpel, pozostaje tylko nóż, skóra i dwa-trzy kolejne ruchy. Balet stali i krwi.]
W okolicy ucha nóż zaczął brodzić płycej – starałem się nie przeciąć mięśnia skroniowego. Po rozszerzeniu rany (narzędziem o wiele-mówiącej nazwie – „rozwieracza”) złapałem za nóż elektryczny. Wysoka temperatura pozwoliła niemal bezkrwawo przeciąć mięsień i odciąć go od czaszki. Oddzielając skórę, mięsień i okostną kawałek po kawałku odsłaniałem kolejne szczeliny złamania. Gdy cały płat skórny został odchylony, wreszcie mogłem ocenić skalę zniszczeń. Nie wyglądało to dobrze.

Akt 2 – kość

Kraniotom warczał jak wściekły bulterier na spoconego listonosza. Wiertło tej piekielnej machiny kroiło kość niczym świeży bochenek chleba. [co to za ustrojstwo i jak wygląda będzie w innym wpisie] Kiedy linie cięcia połączyły się ze szczeliną złamania w ruch poszły podważki. Tępe, stalowe szpikulce oddzielały czaszkę od częściowo przyrośniętej do niej opony twardej – grubej błony otaczającej mózg. Płynnym ruchem podniosłem pierwszy odłam. Później drugi, trzeci i czwarty. Kiedy ostatni element trafił na stolik Instrumentariuszki opona wróciła do pierwotnego kształtu – wytłoczona od środka przez ciśnienie mózgu. Wreszcie mogłem, choć na sekundę, odetchnąć i rozluźnić mięśnie. Wyścig zakończony. Spojrzałem na zegarek – zajęło mi to około dwudziestu minut. Już tylko formalnością było zdjęcie przyczepionego do opony krwiaka i spalenie naczynia, które wywołało całe to zamieszanie – tętnicy oponowej środkowej (po oderwaniu skrzepów tryskająca z niej krew zabrudziła podłogę na dystansie trzech metrów).

Akt 3 – składanie

Po sprawdzeniu, czy przez oponę nie prześwieca gdzieś krwiak podtwardówkowy przyszedł czas na kontrolę hemostazy i przywrócenie czaszki. Pierwsze – czyli tamowanie krwawienia – to najważniejszy elementem. Chroni przed wykrwawieniem się pacjenta na stole i nawrotem krwiaka po zabiegu (raz boleśnie się o tym przekonałem, ale to historia na kiedy indziej). Brzegi kości wysmarowałem woskiem, a przez oponę przeciągnąłem specjalne szwy – Dandy’ego i Papena – żeby zniwelować przestrzeń między nią a kością. Później wziąłem do ręki odłożone wcześniej na bok fragmenty sklepienia. I tu właśnie okazuje się jak ważna jest ta cała hemostaza, bo następny etap wygląda tak: To tu nie pasuje, to tu się nie dogina, to trzeba spiłować, tutaj dociąć, tam się za bardzo ścięło, tu znów wystaje, to na pewno od tego pacjenta?, znów spiłować, a może obrócić, cholera craniofix upadł na podłogę…
Ano właśnie, pamiętacie ten opis otwarcia skóry z aktu pierwszego? Zapomniałem dodać, że tak to wygląda jak wszystko idzie po myśli. Można się zmieścić nawet w czterdzieści sekund z całym cięciem. Problem w tym, że czasem coś.. Nie. Problem w tym, że zawsze coś nawali. To się ssak zatkał, to pinceta koagulacyjna gdzieś źle stykała, to zaciski się zacięły, to narzędzie wypadło z ręki przy podawaniu. A czasem, wyjątkowo, wszystko się na raz zesra. Głowę zalewa krew, a operator w myślach tłumi „kurwa, kurwa, kurwa!”. Ale, po cóż te sześć lat studiów, jeśli nie po to? Kto ma sobie poradzić, jeśli nie my?

Akt 4 – szycie

Po odtworzeniu kształtu czaszki wziąłem się za zdejmowanie zacisków hemostatycznych i kontrolę krwawienia płata skórnego. Musiałem przysmażyć wszystkie naczynka które za mocno broczyły, inaczej głowa pacjenta mogłaby po zabiegu przybrać rozmiary piłki od koszykówki. Później szycie mięśnia mięśnia skroniowego, przeciągnięcie drenu pod skórą i szycie warstwy podskórnej. Najbardziej nużące czynności, które wykonywałem na wpół mechanicznie, marząc już tylko o twardej, jak serce mojej ex, kanapie dyżurnego. Ostatkiem sił spiąłem ranę staplerami (czyli z grubsza czymś na kształt takera) i podłączyłem zbiornik do drenu, żeby odbierał nadmiar krwi spod skóry. Cała operacja trwała około trzech godzin.

Akt 5 – koniec snu

Chory trafił na OIOM, gdzie pozostawał w śpiączce farmakologicznej przez tydzień. Pierwszego dnia po wybudzeniu miał problemy z wypowiadaniem słów. Drugiego wydobył z gardła bełkot. Trzeciego mieszaninę zagmatwanych, pełnych dezorientacji zdań. Czwartego nawiązał kontakt z odwiedzającą go rodziną. Kiedy sam do niego zajrzałem, w przeddzień przeniesienia na rehabilitację, był w całkiem niezłej formie. Oczywiście mnie nie poznał. Zresztą, nawet gdyby poznał, co mógłby powiedzieć? Nie wyobrażam sobie czułych podziękowań, a przynajmniej, nie chciał bym ich. Nie pracujemy dla wdzięczności. Dla nas największą zapłatą jest widzieć szczęśliwe twarze pacjenta i jego rodziny, kiedy uda się go zawrócić do zdrowia.

Ps: Powyższa historia wprawdzie opiera się na autentycznych zdarzeniach, ale (dla dobra pacjenta i personelu) przeszła proces artystycznej modyfikacji, żeby nie dało się zidentyfikować miejsc i tożsamości.