Menu

Porozumienie rezydentów

25 sierpnia 2016 - dla lekarza, dla pacjenta, neurochirurgia, poważnie, publicystyka
Porozumienie rezydentów

Tamten dzień, w którym porozumienie rezydentów ruszyło na stolicę, długo będzie pamiętany. Słońce szturmem przedarło się przez chmury, jakby dając sygnał do ataku dla rozgorzałego tłumu. Szli ramię w ramię wpatrzeni w mury rosnące przed nimi w oddali. Wygłodniałe twarze zalewał pot. Białe mundury lśniły dumnie wśród sztandarów z szyderczymi obrazami. Wokoło unosił się smród palonych opon, iskrzyły kamienie odbijające się od krawężników. Krew pulsowała na wydętych szyjach przy wojowniczych jazgotach. Kroczyli zawzięcie, mimo dymu szczypiącego oczy. Regularny stukot tysięcy stóp niósł się po długich ulicach, wraz z płaczem dzieci i okrzykami niezłomnych. Gdzieś pośród tego szaleństwa mocarny mężczyzna zacisnął pięść i zasłaniając oczy

przed słońcem zwrócił się do maszerującego obok towarzysza.
– I co z tego, że nie wiem po co ta manifa? I tak jest zajebiście!

Zanim dokończę historię Nieszczęśnika zrobię małą dygresję o niedawnej manifestacji młodych lekarzy. Chciałbym pomóc wyważyć zdania (uczestnikom i wszelkim widzom tego przedstawienia). Tak, wiem, poślizg jak w gejowskim porno, ale wolałem tym tekstem nie otwierać swojego bloga. Zresztą myślę, że temat walczących rezydentów – niestety – jeszcze nie raz wróci.
Założyłem tego bloga głównie z myślą o nawiązaniu dialogu ze społeczeństwem. Relacje między pacjentem a lekarzem bywają ciężkie, a niektórzy kretyńscy chorzy i bezmózdzy medycy, poprzez stereotypy, naskakiwania i brak przemyślenia słów/zachowań, jeszcze bardziej je komplikują. Wina obopólna. Być może jednak, naświetlając stan faktyczny, uda mi się choć w części populacji zmienić wyobrażenie o naszej pracy. I być może uda się u niektórych wywołać refleksje na temat własnego postępowania. Tak więc, moim celem jest przemawiać – zarówno do społeczeństwa jak i kolegów po fachu. W dobie rosnących roszczeń i malejącego zaufania do lekarzy, jak nic potrzeba nam medycznego Public Relation. I właśnie tym (między innymi) chcę się zajmować na tym blogu! [Btw – chciałem tu wspomnieć też o innych grupach zawodowych, ale z racji objętości omówię ich w oddzielnych tekstach.] Dobra, zadzieram kiecę (tj. kitel).
Słowem wprowadzenia muszę jeszcze powiedzieć, że nie jestem rezydentem (nie ma ich chyba wielu na neurochirurgii). Znaczy to tyle, że nie płaci mi ministerstwo a szpital, z którym wiążę się umową o pracę. Moja pensja nie jest zależna od ustawy, a wyłącznie od umowy zawartej z pracodawcą. [Konkretnie jest niższa, ale rozmowy o pieniądzach zostawię może na kiedy indziej.] W związku z powyższym ktoś mógłby powiedzieć, że wpycham ryj w nieswoje sprawy. Mógłby też dodać, że będę się wymądrzał na tematy o których pewnie mam średnie pojęcie. No i wreszcie, mógłby rzec, że jako lekarz powinienem trzymać takt i uważać na słownictwo. Ale chuj tam!

Z całą pewnością na miodową wybrał się kwiat polskiej medycyny z wieloma inteligentnymi osobami. Oczywiście statystyka uczy, że w każdym tłumie znajdą się też debile i buraki. To są jednak skrajności, do których nie powinno się przykładać zbytniej uwagi. Bardziej zastanawia – jak wypada średnia? Jaką osobą jest, a raczej – jak jest postrzegany statystyczny Iksiński. Jedną z cech definiujących istoty myślące jest zdolność przewidywania reakcji jakie mogą powodować ich działania. Zastanawiam się, ile z pośród osób, które ochoczo wskoczyło w autokar do stolicy przemyślało co robi i jakie mogą być tego konsekwencje (te poważniejsze od oberwania po ryju z policyjnej armatki wodnej), a ile wybrało się na zasadzie „Jontek, chytaj widły! Idziem na belweder!”.
Zbieranie się w manifestacjach i walczenie o swoje samo w sobie wydaje się nie być złe, ale (jak wszystko) trzeba to robić z głową. Moim zdaniem ten ruch był pod wieloma względami nieprzemyślany i źle zorganizowany. Dlaczego? O tym dalej. Póki co, ponieważ statystyka mówi, że ten tekst będą czytać głównie potencjalni pacjenci, chciałbym pomóc w zrozumieniu motywów, które pchnęły lekarzy do stolicy. Zaznaczam tutaj, że jestem ZA podwyżkami dla lekarzy. Ale tak samo jestem za podwyżkami dla pielęgniarek, ratowników medycznych, fizjoterapeutów, policjantów, strażaków, czy nauczycieli. Tak samo jak lekarzom należy się kasjerkom i księgowym, piekarzom, stolarzom i każdemu innemu człowiekowi. Oczywiście nie koniecznie wszystkim po równo – ale o tym też dalej.

Dlaczego lekarz może chcieć zarabiać więcej? Wiele można tu wymienić, ale przytoczę, moim zdaniem, najistotniejsze argumenty.
W zawodach wiążących się ze stresem trzeba od czasu do czasu pozbyć się ciśnień, żeby nie zwariować, albo nie zawinąć wrotek. [Naturalnie, niektórzy mogą nie wierzyć, że zawód lekarza bywa stresujący. Przyjmijmy tu jednak, że ścieranie się z goryczą rodziny, którą właśnie poinformowało się o śmierci/wyroku bliskiego, albo codzienne obcowanie z obrazem ludzkiego przemijania, czy liczenie się na każdym kroku, że jeden błąd lub zaniedbanie może kosztować kogoś życie – ma prawo odbijać się na psychice.] Owszem, można to zrobić bez nakładów finansowych, ale (umówmy się) one dają znacznie szersze możliwości. Poza tym, generalnie im więcej stresu w pracy, tym więcej chcemy wydać po niej.
Innym argumentem jest uzyskanie odpowiedniego „poziomu życia”. [Bardziej zasłyszany, niż podzielany przeze mnie, ale potrafię go zrozumieć.] Rozumieć można go dwojako: jako coś do którego chcemy dążyć (spełnienie marzeń), lub jako osiągnięcie pewnego umownego poziomu dla wykonującego „prestiżowy zawód” (czyli żyć jak elita). [Jak dla mnie, pierwszy może być nieosiągalny, bo „apetyt rośnie w miarę jedzenia”, a drugi jest przejawem snobizmu. Trzeba też mieć na uwadze, że inaczej na „poziom życia” spojrzy ktoś, kto całe życie spędził ascetycznie, a inaczej np. dziecko lekarzy żyjące od młodości w dostatku. No, ale manifestanci to skandowali, więc zarzucam.]
Kolejna kwestia – ludzie, którzy dobrze zarabiają (zwłaszcza przy stresującej pracy) sporo też wydają, a to napędza gospodarkę. Gdyby nie było bogatych ludzi, nie sprzedawałyby się ekskluzywne ubrania i pewnie padłoby większość galerii handlowych. Chyba jednak ktoś powinien tworzyć „elitę”.
Weźmy jeszcze pod uwagę, że z roku na rok inflacja obniża wartość naszej wypłaty. Dlatego każdy powinien mieć co jakiś czas podnoszoną pensję – żeby relatywna wysokość wypłaty nie spadała. Pensja rezydentów ostatnio podnoszona była bodajże przed 8 laty.
I chyba najważniejszy powód – pieniądze to motywator. Dla wielu pewnie będzie to kontrowersyjne, ale moim zdaniem akurat trafne. Tym bardziej jeśli ktoś nie zgadza się z pojęciem „elity” i „prestiżowego zawodu”. Traktując medyka na takich samych zasadach jak każdą inną posadę musimy też zunifikować podejście do motywacji. Podstawowym motorem do działania dla każdego pracownika jest wypłata. Wszelkie inne czynniki – czy to chęć pomocy, czy wdzięczność, są tylko dodatkiem. Dlaczego? Pieniądze to czynnik realny, fizyczny i (powiedzmy) łatwy do kontrolowania poprzez prawo. Dzięki nim w matematyczny sposób można sklasyfikować i wycenić określone działania. Powołanie, czy wdzięczność to czynniki abstrakcyjne (trudno by wyznaczyć jak silnie ktoś ma je odczuwać, żeby sprawiedliwie go wynagrodzić). Co to oznacza? Gdybyś bezpośrednio zatrudniał lekarza i oczekiwał od niego przykładnej pracy, to powinieneś zaoferować mu odpowiednią motywację w postaci wynagrodzenia, a nie liczyć na to, że zrobi to z powołania. Chyba lepiej, żeby ktoś nie czuł „wyższej potrzeby”, ale (zachowując się profesjonalnie) dobrze wykonywał swój zawód, niż z miłości do bliźniego ciągle coś pieprzył (choć za darmo)?  Poza wszystkim, żyjemy w czasach kapitalizmu i niestety nie powinniśmy się spodziewa altruizmu i bezinteresowności od drugiej osoby, nawet księdza czy lekarza. [Przyznam się, że mój szpital daje mi poczucie taniej dziwki kiedy otrzymuję wypłatę. W związku z tym zachowuję w pracy maksimum profesjonalizmu w odniesieniu do pacjentów, ale minimum zaangażowania do spraw administracyjnych. Pomagać ludziom, primum non nocere, ale… cóż, mistrzem dokumentacji to ja nie jestem.]
Oczywiście nie każdy musi się zgodzić z powyższymi. Tak samo względnym pojęciem może być czy praca lekarza jest stresująca. Osobiście nie uważam, żeby była cięższa, bardziej wyczerpująca czy właśnie stresująca od wielu innych. Odpowiedzialność zbliżoną do neurochirurga (jeśli nie większą) ma też kierowca autobusu czy pilot samolotu pasażerskiego. Jest jednak jeden czynnik, który moim zdaniem jest obiektywnym wykładnikiem definiującym wysokość wynagrodzenia – podaż specjalistów w stosunku do popytu na rynku. [tj – mówię tu o pewnym umownym pułapie płac, bo konkretna stawka zależeć też będzie od doświadczenia, kwalifikacji, efektywności i wielu innych czynników] Pamiętajmy, że lekarzy jest w Polsce ok 180 tyś, a potencjalnych „klientów” ok 38 milionów. Lekarzy specjalistów należałoby przy tym traktować jako jeszcze węższą podgrupę (np. neurochirurgów w Polsce jest ok 500). Zaznaczmy też, że lekarz to zawód, którego wykonywanie ograniczone jest odpowiednimi uprawnieniami. O ile wiec w programowanie, czy układanie płytek w łazience każdy może się „pobawić” (choć z różnych skutkiem) o tyle tutaj nie jest to takie proste. Ponadto zawód ten wymaga sporego nakładu czasu do wyedukowania, a warunkiem ukończenia samego szkolenia są określone predyspozycje intelektualne i psychiczne – tak więc w okresach zwiększonego popytu podaż nie może go sprostać w dynamiczny sposób.

W taki razie co jest takiego złego w tym, że rezydenci walczą o podwyżki? Właściwie, to nie jest problemem że walczą, ale w jaki sposób. Na przykład – źle dobrana część argumentów manifestujących. Jednym z głównych było prowadzenie do zmniejszenia ilości dyżurów. Według uczestników rezydent więcej zarabiając nie będzie musiał tyle pracować, dzięki czemu będzie bardziej wypoczęty i efektywny. Problem polega na tym, że wielu nie dyżuruje dlatego, że chce większej wypłaty, ale dlatego, że nie ma zastępstwa. Lekarzy jest po prostu za mało. Gdyby rezydenci zarabiali 2-3 razy więcej, wielu z nich zapragnęłoby zrezygnować z 2-3 dyżurów w miesiącu, żeby móc się nacieszyć zarobionymi pieniędzmi. I wtedy okazałoby się, że część oddziałów nie może funkcjonować. Pieniądze nie zmienią, że często jesteśmy zmuszani do pracy.
Druga sprawa – to nie forsa, a warunki pracy powinny być pierwszym priorytetem. Rezydenci są traktowani jak tania siła robocza i często napiętnowani ze strony przełożonych. Specjalizant jest uwiązany, bo zależy mu na skończeniu szkolenia (do czego potrzebuje odpowiednich podpisów). Dlatego nie rzadko poddajemy się w walce z tymi, którzy bezpośrednio zatruwają atmosferę naszej pracy. Być może część manifestujących wybrało się na miodową, bo uznali że z ministerstwem prędzej coś wywalczą i mniejsze będzie ryzyko utraty pracy. Przytoczę tutaj tzw „Netflix Culture” – rewolucję w podejściu do pracownika, która dotarła do Europy zza oceanu i szczęśliwie coraz częściej wprowadzana jest w polskich corpo. Miną jednak lata, zanim ten sposób myślenia zacznie być wykorzystywany w publicznych szpitalach, a o to powinniśmy właśnie walczyć. [Mój szpital mógłby posłużyć za przykład do książki pt „jak nie traktować pracownika”.]
Kolejna sprawa to negocjacje. Negocjacje? Nie wiem, czy to komunikacja w mediach zawiodła, czy faktycznie przewodniczący porozumienia nie mają pojęcia co robią, ale jedyne co do mnie tak naprawdę dotarło to postulaty. Bez ustępstw. A podstawą negocjacji jest zaproponowanie rozwiązań, które przyniosą obopólną korzyść. Zaznaczmy też, że choć PR bezpośrednio rozmawia z rządem, to negocjacje tak naprawdę prowadzi ze społeczeństwem. Jednostronne narzucania są odbierane jako próba wymuszenia. Ach, i na Boga, „więcej zarabiając będziemy lepiej pracować” czy „to dla bezpieczeństwa pacjentów” nie wchodzi w grę! To sugeruje, że teraz nie robimy tego na 100%! Wracając do rządu – politycy, to dość przewidywalna grupa. Albo będzie im zależeć na dobru państwa (i nie osiągniecie finansowego przełomu), albo na reelekcji. W tym drugim przypadku skończy się pewnie na obietnicach, grze na czas i drobnych gestach, żeby jak największa część społeczeństwa poczuła satysfakcje. A nawet jeśli uda się coś wywalczyć (tym bardziej tyle, ile PR by chciał) pamiętajmy, że walczymy o pieniądze publiczne. Nie mam dużego pojęcia o ekonomii, ale wyobrażam sobie, że jeśli nagle zechcemy wyrwać z pewnej – ograniczonej – puli mnóstwo pieniędzy, to albo będziemy musieli skądś je zabrać (może innej grupie zawodowej, może dofinansowaniom regionalnym, a może nam wszystkim – przez większe podatki), albo zwiększymy dług państwa (za co kiedyś zapłacą nasze dzieci). [I dodajmy, że jesteśmy tylko jedną grupą zawodową! Pomnóżcie to razy kilka, jeśli chcielibyście dodać też pielęgniarki czy nauczycieli.]
Ale największym problemem jest kwestia nastawienia społeczeństwa. To w jakich warunkach pracujemy zależy głównie od dwóch czynników – podejścia do nas administracji szpitalnej oraz pacjentów z rodzinami. To pierwsze już poruszyłem wyżej. A jaki wpływ tej manify mamy na to drugie? Zastanówmy się – co może pomyśleć szary, wykształcony człowiek (zarabiający 1800 na rękę) widząc uśmiechniętego rezydenta z transparentami „nie mam co włożyć do garnka”, który wyciąga przy 4 dyżurach ok 3500zł na rękę? I tu ważna informacja – jeśli przyjaciółka twojej mamy czy kolega brata mówią, że lekarzom się należy, to nie znaczy, że społeczeństwo też tak myśli. Państwo to nie tylko ludzie, którzy przeczytali kilka poprzednich akapitów tego artykułu. To są też ludzie, którzy nie rozumieją, dlaczego lekarzowi ma się należeć więcej od nich. A nazywanie ich debilami w komentarzach na gazeta.pl nie rozwiązuje żadnego problemu (poza wyjaśnieniem czyjegoś poziomu intelektualnego). Zwróćmy też uwagę, że wiele osób milczy, albo udaje że nie przeszkadza im lekarska walka, ale będą nas przeklinać po zderzeniu ze szpitalną rzeczywistością (gdy coś im się przytrafi). To się odbije na wszystkich pracownikach „służby zdrowia”.
Konkludując temat organizacji tego manifestu przytoczę przykład studentki (!), która udzielała wywiadu dla (jakiegoś) portalu z wiadomościami. Mniejsza o to, co powiedziała – pytanie się nasuwa, dlaczego w ogóle go udzielała? [Co tam robiła? Pewnie sztuczny tłum. To co rezydenci wywalczą zapewne wpłynie dopiero na jej „pokolenie”, ale osoba, która jeszcze nie powinna mieć zobowiązań finansowych (bo nie zarabia) i pewnie nawet nie wie czy zostanie po studiach w kraju, skanduje, że za mało płacą?] Dziwi mnie, że organizatorzy dopuścili do takiego wywiadu i jego opublikowania. Nie dziwi za to fala krytyki w komentarzach pod wspomnianym wywiadem w których dominowało „Jeszcze studiów nie skończyła a już jej mało?”.

Btw – jelita mi się skręcają gdy widzę teksty w stylu „powołaniem się nie nakarmię”. Pomijam, że w krajach trzeciego świata pewnie można liczyć na jedzenie w zamian za swoją pracę, a to byłoby prawdziwe powołanie. To obrazuje, że porozumienie rezydentów wręcz sra pustą propagandą jak jakaś partia polityczna.

Ok, po tych gorzkich żalach trochę lepszego światła na samych rezydentów. Pozwolę sobie rozwiać mit, z którym często się spotykam. „Lekarz w trakcie specjalizacji jest tylko pomocnikiem i nic nie potrafi.” Prawda jest taka, że lekarz zaraz po studiach to wykwalifikowany „lekarz ogólny”. Ma umiejętności, i uprawnienia do diagnozowania i leczenia wszelkich schorzeń. Taki lekarz od wszystkiego – zbada, doradzi, pokieruje, przepisze lek, wyniesie śmieci, przytuli. Owszem, nie ma jeszcze takiej wiary w swoje umiejętności i owszem, nie ma jeszcze doświadczenia w wychwytywaniu niuansów, ale leczyć i ratować życie potrafi. Specjalizacja „tylko” poszerza to wszystko o możliwość wykonywania pewnych procedur oraz pozwala skupić się na konkretnej dziedzinie, żeby zachować większą czujność diagnostyczną. Lekarz rezydent często umie i robi wiele z tego co specjalista – np. podstawowe zabiegi ratujące życie. Nic w tym dziwnego, skoro specjalizanci nie rzadko muszą samodzielnie obstawiać dyżury – konieczność wymusza na nich, żeby umieć sobie poradzić w najpilniejszych przypadkach. A w kwestii doświadczenia, przy obecnym nakładzie pracy spadającym na rezydenta (ja po roku miałem za sobą około stu dwudziestocztero-godzinnych dyżurów) bardzo szybko się je zdobywa. Miałem tu jeszcze dodać o konkretach pensji lekarskich, ale zostawię to już na inny artykuł.

No dobra, naświetliłem temat chyba na tyle, że statystyczny pacjent może sobie już zacząć wyrabiać zdanie. Czas zwrócić się bezpośrednio do kolegów po fachu – co z tym wszystkim można zrobić? Pamiętajmy, że jesteśmy grupą zawodowa, która musi się liczyć z opinią publiczną. Nie możemy po prostu wyjść na pyskówę do ministra i mieć w dupie co inni o tym będą myśleć. Porozumieniu proponowałbym zatrudnić profesjonalnych negocjatorów i specjalistów od PR. Zresztą musimy wszyscy – lekarze, pielęgniarki, ratownicy i cała „służba” – zacząć inwestować w „medical public relation”. W ogóle na początek chyba lepiej skupić się bardziej na strukturach szpitalnych i atmosferze pracy, a w drugiej kolejności brać się za finanse. [Pamiętam jak na jednej konferencji lekarz z USA podkreślał, że podniesienie głosu na pielęgniarkę skończyło by się reprymendą a za drugim razem zwolnieniem, niezależnie od stanowiska czy doświadczenia krzyczącego lekarza. Chciałbym kiedyś pracować w takim poszanowaniu drugiego człowieka.] Kończąc – ale nie na koniec – szukajmy też innych rozwiązań. Na przykład rezygnacja z rezydentur. Stracimy gwarancję zatrudnienia po studiach i ustawowo przyjętą pensję, ale zwiększy się konkurencyjność na rynku i łatwiej będzie negocjować warunki ze szpitalami. Trzeba się liczyć niestety z tym, że rozwiązania mogą wymagać pewnych kompromisów i poświęceń. Ewentualnie może dobrym pomysłem byłby (obowiązkowy) system weryfikacji kwalifikacji. Co półroczny sprawdzian, który pomoże zbudować ranking zarówno lekarzy, jak i placówek. Ponieważ pacjenci ciągnęliby do najwyższych w tym rankingu szpitali, ośrodki walczyłyby o pracowników windujących ich swoimi kwalifikacjami oferując im lepsze wynagrodzenia. A może wy, drodzy czytelnicy, macie jakieś pomysły? Zachęcam do dzielenia się nimi w komentarzach.

To by było tyle. Mam nadzieję, że porozumienie rezydentów wyciągnie mądre wnioski. W kolejnym odcinku krwiak nadtwardówkowy czyli kontynuacja losów Nieszczęśnika.

6 myśli nt. „Porozumienie rezydentów

Daeva Mainzzzzya

W komentarzach białe litery na białym tle. Bomba.

Odpowiedz
wybitnie niezabiegowa :

„Prawda jest taka, że lekarz zaraz po studiach to wykwalifikowany „lekarz ogólny” ”

Za rok kończę studia i obawiam się, że to stwierdzenie dalekie od prawdy… i może gdybym sama czytała więcej podręczników i miała czas wykuć coś ponad to, co jest wymagane do zdania kolokwiów, to owszem- nie musiałabym szukać nazwy handlowej leku w Internecie, a dawki na ulotce, bo tego nikt nas nie uczy i nie wymaga na egzaminie- ale nadal bez praktyki, bez kontaktu z pacjentem czuję się niezdolna do udzielenia jakiejkolwiek pomocy poza „pierwszą”, której uczyłam się na dodatkowych kursach żeby czuć się pewnieja i to w warunkach stresu pewnie byłoby trudne. Jeśli staż przed specjalizacją ma mnie nauczyć tego wszystkiego w rok, to może uda mi się przejść przez specjalizację bez zabicia pacjenta…

Odpowiedz
    Atanasis

    Nie martw się, chyba wszyscy na koniec studiów tak czują. Zresztą na koniec stażu też. Ale kiedy po raz pierwszy będziesz musiała sama rozwiązać problem, ździwisz się jak dużo jednak umiesz.

    Odpowiedz
      Daeva Mainya

      To oczywiście wiedza serialowa, ale czy nie jest tak, że w praktyce stażysta musi zabić człowieka, żeby zostać lekarzem? Coś w stylu chrztu bojowego – temperuje to młodzież i uzmysławia im, że konsekwencje ich błędów to ciężki stuff…?

      Odpowiedz
        Atanasis

        Stażysta to raczej nawet nie ma takiej możliwości, bo jest prowadzony za rączkę przez opiekuna. Pewnie masz na myśli specjalizanta, który się usamodzielnia. Cóż, to jest bardziej skomplikowane – kiedyś postaram się to wyjaśnić w jakimś tekście. W skrócie – primo, często pierwsze kroki stawia się na ludziach którzy i tak są „przegrani” ze względu na swój stan lub chorobę. Secundo – do śmierci często prowadzi wiele czynników i nie raz trudno jest powiedzieć jednoznacznie czy gdyby coś zrobić więcej/mniej/lepiej/inaczej to cokolwiek by zmieniło.

        Odpowiedz

Dodaj komentarz

Twój adres email nie zostanie opublikowany.